25 pasos

pola Veciña

Que facemos como feministas contra a violencia machista que nos rodea?

Hai seis meses mudeime cos fillos a un baixo pequeno e xeitoso na zona norte de Compostela. Ao principio iamos apenas de cando en vez pasar a tarde no patio, mentres eu deixaba caixas, medía os espazos para ver se entraban os mobles e demais enredos das mudanzas. Neses días a veciñanza convidoume a unha reunión (somos poucas vivendas, dúas quedaron baleiras e outra é de alugueiro turístico), e aí foi que souben dos problemas que estaba a causar o rapaz do terceiro: rompera o vidro da porta de entrada e as caixas do correo, berraba moito e andaba en compañas estrañas. Non tardei en comprobar que era máis ca iso: a mesma noite da mudanza, cando me botei na cama esgotada despois de facer espazo entre todo aquilo que unha xamais pensa que vai acumular, comezaron os berros e os golpes… Pasaban as horas, o meu pequeno abría o ollo con cada louza escachada no chan. «Puta» «Lárgate» «Filla de puta». 

Dubidei moito, mais finalmente chamei ao 112. Nunca me deu confianza a policía. 

Soou o timbre tres andares arriba. Peguei o ouvido á porta mentres sentía que me tremían as pernas. A entrada do edificio encheuse de xente; por baixo da porta colábanse luces azuis e laranxas.

– Hai algún menor? –preguntáranme por teléfono.

– Non, é unha parella. Teño medo de que estea facendo dano á muller, escóitoa berrar, escoito insultos e golpes.

– Tío, deixa de bater na muller… –burlábanse agora varios na porta do edificio ás gargalladas.

– Está ben? Mancouna? –preguntou alguén no terceiro andar–. Temos abaixo unha ambulancia.

– Para min? Debe ser un erro… O meu home ás veces é un pouco bruto, pero nada máis –respostou ela.

– Que eu bato nela? A ver, dicide, collóns! Onde ten as marcas? –berraba el.

– A ver, Alberto, que non é a primeira vez.

Nin sería a última.

Non é doado convivir coa violencia: saír cada mañá da casa, voltar cos pequenos do parque e que o do terceiro nos abra a porta cun sorriso, escoitarlles as brincadeiras c@s outr@s veciñ@s, subir o volume da película para non sentirmos os insultos, gravar co móbil as ameazas que saen pola súa xanela, tentar falar coa rapaza algunha das veces que baixa chorando despois de que el a bote da casa, dubidar cada noite se chamar á policía ou non… Unha tarde o home chegou bébedo berrando dende a rúa: «Así que reunión de veciños para botar ao do terceiro? Isto é a guerra! Ídesvos cagar pola pata abaixo, fillos de puta!!!» 

O noso novo contexto, imprevisto e indesexado, deu pé a moitas reflexións na casa: sobre as relacións, o amor, a violencia, a posesión, a masculinidade, o poder, o bo trato, a submisión…

E cando na festa de aniversario do meu fillo máis novo escoitamos «Carme, xa te avisei, voute acoitelar!» telefonei de novo ao 112 e, coma non me colleron, ao 091. A policía chamou ao meu timbre. O do terceiro agora adoita estar desconectado, así que cando alguén vén a calquera hora do día ou da noite preguntando por eles chama á miña casa. Xa me afixen a ser a porteira e xa non abro a ninguén, conten a película que conten, timbren as veces que timbren. Pero, quen mo diría, á policía si.

“O problema é a normalización da
violencia, que non se tome en serio, que
cada quen siga a súa vida coma se nada.”

Carme xa non estaba. O tipo botáraa pouco antes de que chegase a patrulla. É coma se adiviñara cando a policía está por chegar. Os axentes petaron na súa porta chamándoo polo seu alcume, cunha confianza abraiante.

– Veña, abre, outra vez?

– Estou até os collóns de que me metan a policía na casa!!! –berraba el, como tolo–. Non está, mirade!!! Que queredes!!! Fillos da puta!!!

Púxenlles unha película aos nenos para mudar de tema. E ben que fixen.

En canto a policía marchou, baixou o do terceiro á nosa porta.

– Veciña filla de puta, mandáchesme a policía, vas ver!!!

Abrín a porta un chisco para esixirlle que marchase. Botou a man onda min.

E entón, claro, pechei.

A seguinte vez foi peor. Que tivese coidado cos nenos, berrou, que os ía facer chorar de verdade. 

– Anda con coidado que os mato! –engadiu. 

Cando conseguín calmarme fun facer a denuncia por ameazas. De parva, case vou soa, co máis pequeno no colo. 

– Estás tola? Á policía hai que ir sempre ben acompañada –díxome miña amiga Mari.

O primeiro axente fíxonos esperar un bo cacho aínda que non había ninguén ese domingo á tardiña na comisaría. Tiven que contarlle con detalle o sucedido, a violencia cotiá, as ameazas, que tiña medo, sobre todo polos meus fillos. 

– Pero vostede non pode pór unha denuncia porque ten medo. O medo… o medo é libre.

– Mire, veño pór unha denuncia por ameazas. Iso é ben concreto, non é?

– Ah si, iso si.

Mandáronnos por unha porta a un corredor onde non había ninguén, pouco iluminado; pareciamos ir camiño ao calabozo. Nunha sala de mesas baleiras tivemos que esperar de novo. Empecei a falar pero non atopaban os partes das veces que viñera a patrulla, insistiron non sei cantas veces se estaba segura do día, da hora, da chamada, do veciño, do que escoitei, até de se tiña fillos. Case tres horas estivemos alí, o meu pequeno por sorte ficou durmido. 

– Chame sempre que o precise, señora, estamos para servila. 

O meu fillo maior xa recibiu da policía catro obradoiros sobre violencia de xénero no instituto:

– Dixeron que coa Lei de Violencia de Xénero se te collen nunha rifa e es muller non pasa nada, mais se es home cáenche seis meses. E puxéronnos de exemplos machistas a Proudhon e a un comunista… Marx, creo.

Tamén fun pedir ao Concello un cartaz de “Espazo cheo de violencia de xénero” para pendurar no edificio, pero seica só hai na cidade espazos liberados.

– Non se preocupe, estes póñense así por tomaren substancias, pero xa sabe, can ladrador… –díxome a policía na seguinte denuncia.

Iso fora pouco despois de que o rapaz do primeiro –un mozo caribeño de grande sorriso, o único do edificio co que puiden falar xa que o resto decidira que non pagaba a pena facer nada– chamara á porta da casa para despedirse.

– Conta comigo para denunciares, todo o que eu teño escoitado… Dáme mágoa porque ficas soa cos nenos… Pero xa che dixen, marcho. Cantas noites tiven que durmir fóra porque non me atrevín a entrar. Isto é invivible.

E tanto. Non é doado resistir á violencia. O do terceiro anegounos a cociña a medio edificio, agora anda cunha especie de pitbull que se tira enriba dos meus pequenos e mexa todo o corredor, deixa a roupa colgada podrecer e tira lixo pola xanela, pasa as horas custodiando a entrada na compaña dalgún dos seus colegas, ségueme detrás dos nenos berrando ameazas, impide o paso ao meu fillo maior que volta de clase só… O outro día asomeime para asegurarme que non lle pasaba nada pois estaban a moza e un dos colegas na porta fumando. 

– Miraaaa, ti tes algún problema con nós? –preguntoume ela alongando as vogais–. Es unha paranoica, tía!!! Estás tola!!!

E eu ben sei o difícil que é decatarse de que a vida pode ser outra cousa.

– Vémonos nos xulgados, veciña!!! Non sabes quen son! –escoitouse dende arriba.

O seu colega pegou a cara ben á miña para dicirme en voz baixa: 

– Así, entre nós, máis che vale que non lle pase nada ao do terceiro… Denúnciame se queres, paso a noite en chirona e mañá estou aquí de novo.

Eu xa empecei a facer de novo as caixas. E teño o gas pementa sempre a man.

– Estea tranquila, señora. Coas súas denuncias iniciamos o protocolo de violencia de xénero pero, xa sabe, se a muller o defende non temos nada que facer. É que non hai quen as entenda. Pero na súa casa non vai entrar. E se a molesta de novo, chámanos, as veces que faga falta, non hai problema –díxome a policía a última vez. 

O problema é a normalización da violencia, que non se tome en serio, que cada quen siga a súa vida coma se nada. E o problema son tamén os 25 pasos que separan a porta da nosa casa da rúa. A rúa da seguridade da nosa casa. Só 25 pasos. Non son moitos. Pero semellan un foso infranqueable de alerta e ansiedade cada vez que queremos saír ou volver.

_____________________________________________________

A Veciña
Experta en xénero, escritora e viaxeira, fai parte do movemento feminista desde moza.